Proje İçeriği

Gelişen teknoloji birçok yenilik ve inovasyonu da beraberinde getirmektedir. Bu süreci yakından takip eden kurumumuz hem bu gelişime katkı sağlamayı hem de iş süreçlerine bu teknolojik yenilikleri dahil ederek dijitalleşmeye ayak uydurmayı hedeflemektedir. Bilindiği üzere son dönemde isimlerini sıkça duyduğumuz sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik ve metaverse teknolojileri birçok alana uyarlanabilmektedir. EÜAŞ olarak sanal gerçeklik teknolojisini kendi bünyemizde, elektrik üretimi yapılan santrallerde sanal tur yapılmasını sağlayan projemizde kullanmış ve geleceğin evreni Metaverse’e bir adım daha yaklaşmış olduk. Bu çerçevede kurumumuzca barajlara gitmeden Genel Müdürlüğümüz merkez binasında baraj ortamının gerçekçiliğinin kullanıcılara deneyimletilmesi ve tanıtımı amacıyla sanal tur simülasyon projesine ihtiyaç duyulmuş ve çalışmalara başlanmıştır. Proje sayesinde dokunmatik monitör ve sanal gerçeklik gözlüğü ile lokasyon bağımsız olarak sanal gerçeklik gözlüğünün kullanılabildiği her yerden (fuar, tanıtım toplantısı vb.) gerçek hissiyat deneyimi sağlanması, barajların tanıtılması, üretim ve iletimde kullanılan cihazlar ve çalışma şekillerinin gösterilmesi amaçlanmıştır. Proje kapsamında mevcutta 2 santralimiz(Karakaya HES ve Berke HES) için bu çalışma yapılmıştır. Berke HES Sanal Tur Simülasyon Projesi kapsamında; Berke HES’in 360° kamera ve 360° kamera ile donatılmış dronelar ile stereoscopic görüntüleri çekilmiş, elde edilen görüntüler optimize edilerek gerekli araçlar ve program kodları ile birleştirilerek 3 boyutlu sanal gerçeklik programı oluşturulmuştur. Sanal tur uygulaması internet tarayıcısı üzerinden çalışmakta olan web tabanlı bir uygulamadır. Berke HES Sanal Tur Simülasyon Sistemi Projesi uygulamasında kullanıcılar uygulamaya giriş yaptığında berke HES’in içerisindeki bölgeleri gösteren bir menü mevcuttur. Bu menü yardımıyla kullanıcılar, baraj içerisinde tüm bölgeleri, odaları ve sistemleri görebilmektedirler. Kullanıcılar, bu menü vasıtası ile istedikleri noktalara gidebilmekte ve uygulamada bulunan butonlar(hotspotlar) yardımıyla baraj çevresindeki alanlara ilerleyebilmektedirler. Gezinti sırasında kullanıcıların yönlendirilmesi için işaretler / ok yönleri bulunmaktadır. Proje kapsamında kullanıcılar geldikleri alanlarda çeşitli bilgi butonlarına tıklayarak, o alan hakkında detaylı bilgiye sahip olmaktadırlar ve bilgi butonlarına tıkladıklarında açılan yeni ekran üzerinden bilgilendirme metinlerini görebilmektedirler. Uygulama içerisinde VR(virtual reality) butonu bulunmaktadır. Kullanıcılar bu butona gözlüklerinin kumandası ile işaretlediğinde uygulama sanal gerçeklik moduna geçmektedir. Kullanıcılar dokunmatik ekran ile uygulamaya giriş yaptığında sistem kendini otomatik olarak dokunmatik moduna almaktadır. Bu sayede kullanıcıların elleri ile ekrana dokunarak yaptığı hareketleri uygulama otomatik olarak algılamakta ve bilgisayar tarafından çizdirilen sahneleri değiştirmektedir. Uygulamada belirli bölgelerde 360° videolar da bulunmakta olup sanal gerçeklik gözlüğü ile bu 360° videoları izleyen kullanıcı kendini o ortamda hissederken kafasını sağa/sola çevirdiğinde de ortamdaki tüm detayları görebilmektedir. Belirli bölgelerde seslendirmeler de mevcut olup kullanıcılar bu ortamlara girdiklerinde gerçek ortam seslerini ve o ortamla ilgili varsa bilgilendirme anlatımlarını duyabilmektedirler. Uygulama web tabanlı bir uygulama olduğundan kullanıcılar giriş yaptıklarında hiçbir indirme süresi olmadan kullanabilmektedirler. Uygulamada, olası bir saldırgana santralin fiziksel güvenliği ile ilgili ipucu vermemesi adına, santralın fiziksel güvenliğini resmedecek ayrıntıya yer verilmemiştir. Karakaya Barajı Sanal Tur Simülasyon Projesi kapsamında; Kullanıcılar dokunmatik ekran ve sanal gerçeklik gözlükleri aracılığı ile uygulamaya erişebilmektedirler. Sanal tur uygulaması internet tarayıcısı üzerinden çalışmaktadır. Kullanıcılar uygulamaya giriş yaptığında Karakaya Barajı’nın içerisindeki bölgeleri gösteren bir menü olacaktır. Bu menü yardımıyla kullanıcılar, baraj içerisinde tüm bölgeleri, odaları ve sistemleri görebilmektedirler. Kullanıcılar, bu menü vasıtası ile istedikleri noktalara gidebilecekler ve uygulamada bulunan butonlar(hotspotlar) yardımıyla baraj çevresindeki alanlara ilerleyebilmektedirler. Proje kapsamında kullanıcılar geldikleri alanlarda çeşitli bilgi butonlarına tıklayarak, o alan hakkında detaylı bilgiye sahip olmaktadırlar ve bilgi butonlarına tıkladıklarında açılan yeni ekran üzerinden bilgilendirme metinlerini görebilmektedirler. Sistemlerin pdf dosyalarına, 3 boyutlu benzetimlerine ve videolarına da uygulama üzerinden erişilebilmektedir. Proje 2 adet 3 boyutlu modellere ve 3 boyutlu interaktif animasyonlara sahiptir. Kullanıcılar 3 boyutlu modellerin olduğu bölgeye geldiğinde; o bölgede çıkan butonlara tıklayarak, açılan yeni pencerede araçların gerçek çalışma prensipleri ile birebir aynı olan interaktif animasyonları oynatarak, detaylı bilgileri hem görsel hem de yazılı olarak deneyimlemektedirler. Kullanıcılar sanal gerçeklik gözlükleri ile giriş yaptıklarında uygulamanın altında VR (virtual reality) butonu bulunmaktadır. Kullanıcılar bu butona gözlüklerinin kumandası ile işaretlediğinde uygulama sanal gerçeklik moduna geçmektedir. Kullanıcılar dokunmatik ekran ile uygulamaya giriş yaptığında sistem kendini otomatik olarak dokunmatik moduna almaktadır. Bu sayede kullanıcıların elleri ile ekrana dokunarak yaptığı hareketleri uygulama otomatik olarak algılamakta ve bilgisayar tarafından çizdirilen sahneleri değiştirmektedir. Uygulamada belirli bölgelerde 360° videolar da bulunmakta olup sanal gerçeklik gözlüğü ile bu 360° videoları izleyen kullanıcı kendini o ortamda hissederken kafasını sağa/sola çevirdiğinde de ortamdaki tüm detayları görebilmektedir. Belirli bölgelerde seslendirmeler de mevcut olup kullanıcılar bu ortamlara girdiklerinde gerçek ortam seslerini ve o ortamla ilgili varsa bilgilendirme anlatımlarını duyabilmektedirler. Uygulama web tabanlı bir uygulama olduğundan kullanıcılar giriş yaptıklarında hiçbir indirme süresi olmadan kullanabilmektedirler. Uygulamada, olası bir saldırgana santralin fiziksel güvenliği ile ilgili ipucu vermemesi adına, santralın fiziksel güvenliğini resmedecek ayrıntıya yer verilmemiştir. Ayrıca çekimler santralin elektronik (scada, hmi, rtu, plc, kamera sistemleri, mühendislik-operatör workstation vb.) güvenlik altyapısına ilişkin hiçbir ipucu verilmeyecek şekilde yapılmıştır. EÜAŞ bünyesinde, Ankara merkez kampüs binasında kurulu olan dokunmatik monitör ve sanal gerçeklik gözlüğü ile Berke HES’in ve Karakaya Barajı’nın sanal turu, gelen misafirlere interaktif bir şekilde deneyimletilebilmektedir. Sanal gerçeklik gözlükleriyle de entegre olarak çalışan hibrit sanal gerçeklik sanal tur simülasyonu kullanıcılara 3 boyutlu görüntülerle gerçek hissiyat deneyimini sağlamaktadır. Proje kapsamında sanal tur yazılımı ile Osmaniye’de bulunan Berke HES’e ve Diyarbakır’da bulunan Karakaya Barajı’na gitmeden EÜAŞ’ın merkez kampüs binasında mevcut personele, yeni başlayan personellere/stajyerlere ve kurumumuzu ziyaret eden misafirlerimize, düzenlenen organizasyon/çalıştay/konferans katılımcılarına gerçekçi bir ortamda baraj deneyimletilmekte ve tanışıklık düzeyinde bir oryantasyon da verilmektedir.

Projenin Amacı

Gerek kurum içi gerek kurum dışı kişilerin mekandan bağımsız olarak sanal gerçeklik teknolojisi ile santral deneyimi yaşayabilecekleri yeni bir hizmet/süreç başlattık.

Proje içindeki en büyük inovasyon nedir? (yeni bir teknoloji veya var olan teknolojinin farklı kullanımı gibi. IOT, M2M, AI vb.)

Projemizin gerek kurum içi personellerimize gerek kurum dışı birçok kişiye gösterimi yapılmış ve tecrübe edenler tarafından çok beğenilmiştir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımız Fatih Dönmez de projemizi deneyimleyenler arasında olup kendisinden de güzel geri dönüşler almış bulunmaktayız. Bununla beraber kurumuza yeni başlayan personellerimize ve stajyer öğrencilere verilen oryantasyon eğitimlerinde santrale gitmeden merkez binada santral deneyimi yaşatılmıştır. Özellikle ulaşımın, sosyalleşmenin kısıtlandığı pandemi döneminde santrale gidemeyen personellerimize bu projeyle santral deneyimi yaşatılması çok faydalı olmuştur. Dolayısıyla çıkan sonuçlar oldukça tatmin edicidir.

Proje kurum içindeki hangi bölüme fayda sağlamıştır?(satış, pazarlama, finans, İK, IT, Üretim, Planlama, Satın alma, Lojistik Müşteri İlişkileri gibi)

Mekandan bağımsız olarak 3D gözlük ve sanal gerçeklik ile elektrik üretim santrali ziyaretleri

Projenin hayata geçirilmesi konusunda üst yönetimin desteğini tam olarak alabildiniz mi?

Proje Genel Müdürümüz İzzet ALAGÖZ’ün isteği üzerine başlatılmış olup kendisi de takibini ve desteğini sağlamıştır. Dolayısıyla başta Genel Müdürümüz olmak üzere üst yönetimin tam desteğini almış bulunmaktayız.

Proje sonunda ortaya çıkan sonuçları analiz edebildiniz mi? Rakamsal verilerle ifade eder misiniz?(ROI, maliyetlerde yüzdesel azalma, üretim süresinde azalma, hata payının düşmesi vs.)

Kurumumuzun tüm bölümlerinde çalışan personellerimize fayda sağlamıştır.

Projenizde şirket içinden kaç kişi aktif olarak görev almıştır? Ekip birimleri hakkında kısaca bilgi verir misiniz?

Projemizde aktif olarak 5 kişi görev almıştır.

Projenizde (varsa)işbirliği kurduğunuz veya destek aldığınız bilişim şirketlerini belirtiniz.

BITES Defence & Aerospace VE Kün Medya Yapım A.Ş.

Proje sırasında kullandığınız ve spesifik önemi olan markaları (varsa) belirtiniz. (Yazılım veya donanım markaları)

Oculus