Proje İçeriği

Dünyanın en büyük havalimanlarından biri olan İstanbul Havalimanı günlük olarak hizmet verdiği 250+ bin yolcu ve 1500+ uçak, paydaşları ve personeli ile çok büyük bir işleyen komplekstir. Fiziksel olarak ve insan yönetimi açısından hava limanının her yerinde bulunmanın imkânsız olduğu terminal içi ve dışında birçok veri kaynağından üretilen verinin sağladığı iç görü ile tek bir noktadan kısa (taktik) ve orta/uzun (stratejik) vadeli karar alma süreçleri yönetimin temel bir parçası haline gelmesi her geçen gün önemini arttırmaktadır. Bu kadar büyük ve yoğun bir hava limanında doğal olarak yüzlerce sistem ve operasyonel uygulamalar bulunmaktadır. Silolar halinde veriler üreten bu sistemler ve uygulamaların her biri farklı amaçlara hizmet etmektedir. Hava Limanı Operasyon Kontrol Merkezinin tüm operasyonu tek bir noktadan görmesi, verileri bir araya getirmesi, analiz etmesi, karar alması ve bunu paydaşlarla ve üst yönetim kademeleriyle çok hızlı bir şekilde paylaşması mümkün olmamaktadır.  Acil durumların, uçuşlarda ve terminal içinde meydana gelen anomalilerin erken tespiti ve buna göre kaynakların dinamik olarak planlanması ve optimizasyonu, paydaşlarla hızlı iletişimi de oldukça önem arz etmektedir. 

F1rst projesi ile bir dijital ikiz altyapısında; tek noktadan tüm veri kaynaklarına gerçek zamanlı olarak erişmek, hava limanının durumsal farkındalığını anlık olarak görebilmek, anomalileri erken tespit edebilmek, yapay zeka teknikleri ile uçuşlarda meydana gelecek gecikmeleri tahminlemek, terminal içinde yolcu yoğunluklarını gerçek zamanlı görmek ve gecikmeleri tahmin ederek operasyonel kaynakları  optimize etmek, uçakların park durumlarını, iniş ve kalkışlarını gerçek zamanlı olarak izleyebilmek, yolcuların terminal içi davranış paternlerini izleyerek bunları kapı atamalarında kullanmak ve gelir artırıcı optimizasyon süreçlerinde kullanmak mümkün olmaktadır.

F1rst projesi tamamına yakını açık kaynak kodlu sistem ve yazılımlar kullanılarak geliştirilmektedir. 

Projenin Amacı

Havalimanı Operasyon Kontrol Merkezi (APOC - Airport Operations Center), bir havalimanındaki tüm operasyonel süreçleri gerçek zamanlı olarak koordine eden ve yöneten merkezi bir birimdir. APOC, havalimanının farklı operasyonel birimleri arasında etkili bir iletişim ve iş birliği sağlayarak verimliliği artırır, olası aksaklıkları önler ve yolcu deneyimini iyileştirir. 

Bu nedenlerle APOC için veri, veriye hızlı ulaşım, hızlı ve doğru analiz, paydaşlarla paylaşım hayati önemdedir. İGA gibi büyük bir hava limanında silolar halinde üretilen ve muhafaza edilen verilere bir sistem olmadan ayrı ayrı olarak ulaşmak, onları bir araya getirmek, analiz etmek ve karar almak mümkün değildir. Proje ile bu verileri merkezi bir veri gölünde toplamak, sensörlerden ve sürekli veri üreten farklı sistemlerden akan verileri toplamak ve gerçek zamanlı analiz etmek, verilerin tümünü operasyonun tüm analitik sorularına cevap verecek şekilde modellemek, bir dijital ikiz altyapısında durumsal gerçekliği anlık olarak göstermek hedeflenmiştir.

A-CDM (Airport Collaborative Decision Making), havalimanındaki uçak hareketleri, yer hizmetleri ve hava trafiği yönetimi gibi operasyonel süreçlerin daha iyi planlanmasını ve optimize edilmesini amaçlar. Veri paylaşımı ve iş birliği sayesinde, uçuş operasyonlarında gecikmelerin azaltılması, kaynakların daha verimli kullanılması ve genel havacılık performansının iyileştirilmesi hedeflenir. A-CDM tüm uluslararası havacılık otoritelerinin tavsiye ettiği ve hava limanı işletmelerinin yapmak istedikleri bir sistemdir. F1rst projesi A-CDM ile hedeflenen amaçları gerçekleştiren bir projedir.

F1rst projesi ile bir dijital ikiz altyapısında; tek noktadan tüm veri kaynaklarına gerçek zamanlı olarak erişmek, hava limanının durumsal farkındalığını anlık olarak görebilmek, anomalileri erken tespit edebilmek, yapay zeka teknikleri ile uçuşlarda meydana gelecek gecikmeleri tahminlemek, terminal içinde yolcu yoğunluklarını gerçek zamanlı görmek ve gecikmeleri tahmin ederek operasyonel kaynakları  optimize etmek, uçakların park durumlarını, iniş ve kalkışlarını gerçek zamanlı olarak izleyebilmek, yolcuların terminal içi davranış paternlerini izleyerek bunları kapı atamalarında kullanmak ve gelir artırıcı optimizasyon süreçlerinde kullanmak mümkün olmaktadır.

Proje içindeki en büyük inovasyon nedir? (yeni bir teknoloji veya var olan teknolojinin farklı kullanımı gibi. IOT, M2M, AI vb.)

• Projede tümü açık kaynak kodlu büyük veri teknolojileri kullanılarak bir veri gölü oluşturulmuştur.
• Tüm sistem bileşenleri Cloud native mikro servis mimarisine uygun olarak geliştirilmektedir.
• Terminal sathında 5.000+ wifi erişim noktasından gelen saniyede 100.000 veri geliştirilen özel algoritma ile 3 saniyede işlenerek binlerce yolcunun anlık pozisyonları Apache Flink, Spark ve Kafka platformlarında hesaplanmakta ve görselleştirilmektedir.
• Radar verileri gerçek zamanlı analiz edilerek uçuş sırasında rota sapmaları ya da holding durumları tespit edilerek operasyon merkezine iletilmektedir. Bu bilgi ile yer hizmetleri kaynaklarını daha verimli kullanmaktadır.
• Meteorolojik veriler ve rüzgar verileri gerçek zamanlı analiz edilerek uçaklara yaklaşacak araçların ve yöntemin kararlaştırılması sağlanmaktadır.
• Checkin alanları yapay zeka ile anlık analiz edilerek bekleme süreleri hesaplanmakta ve operasyona iletilmektedir.
• Kapılar, pasaport ve diğer kontrol noktaları görüntü işleme ve yapay zeka ile izlenmekte ve bekleme süreleri anlık olarak hesaplanmaktadır.
• Tüm verileri bir arada dijital ikiz ortamında ya da GIS üzerinde görselleştirilerek durumsal farkındalık gerçek zamanlı olarak sunulmaktadır.
• Terminal 100m2lik 13.000 gride bölünerek her grid için yoğunluk, bekleme süreleri ve yolcu trafiği analiz edilmekte ve bu alanların gelecek zamandaki tahminlemeleri yapılarak lokasyon bazlı kaynak kullanımlarının planlanması mümkün olmaktadır.
• Radar verileri kullanılarak pist kullanım analizleri yapılarak pistlerin bozulma durumları tahmin edilmekte ve önleyici bakım hizmeti sağlanabilmektedir.
• Uçakların park pozisyonlarında değişim, rota değişimi, holding durumları, rüzgar hızlarındaki artış, kapılara bekleme sürelerindeki artışlar vb. anomalilerin tespiti ve ilgili birimlerin bilgilendirilmesi sağlanmaktadır.

Proje kurum içindeki hangi bölüme fayda sağlamıştır?(satış, pazarlama, finans, İK, IT, Üretim, Planlama, Satın alma, Lojistik Müşteri İlişkileri gibi)

Proje kurum içeirinde Havalimanı Operasyon Kontrol Merkezi (APOC - Airport Operations Center) fayda sağlamıştır. Paydaşlar arasında bulunun Yer hizmetleri şirketleri (Çelebi, Havaş) ve havayolu şirketleri (THY, Uzbekistan Havayolu) ne ait kurumlara özelleştirilmiş F1RST ekranları ile hizmet getirilmiştir.

Projenin hayata geçirilmesi konusunda üst yönetimin desteğini tam olarak alabildiniz mi?

Evet, projenin hayata geçirilmesi sürecinde üst yönetimden destek alındı.

Proje sonunda ortaya çıkan sonuçları analiz edebildiniz mi? Rakamsal verilerle ifade eder misiniz?(ROI, maliyetlerde yüzdesel azalma, üretim süresinde azalma, hata payının düşmesi vs.)

Proje sonunda wifi verileriyle havalimanı terminali içerisindeki kapalı alanda yoğunluk haritası sayesinde kullanıcı davranış analizleri (en yoğun bölgeler, xx uçağına binen yolcuların alışkanlıkları, vb.) yapılmış ve bu analiz sonuçlarına göre karar vericilere destek olunmuştur.

Projenizde şirket içinden kaç kişi aktif olarak görev almıştır? Ekip birimleri hakkında kısaca bilgi verir misiniz?

9

Projenizde (varsa)işbirliği kurduğunuz veya destek aldığınız bilişim şirketlerini belirtiniz.

OTEK

Proje sırasında kullandığınız ve spesifik önemi olan markaları (varsa) belirtiniz. (Yazılım veya donanım markaları)

Proje tamamen açık kaynak ürünlerle geliştirilmiştir. (nodejs, flink, spark, kafka, mongodb, greenplum, vb.)